PARS QUARTA ( CAPP. XXV –
XXVI –XXVII)
CAPITULUM VIGESIMUM QUINTUM
Morfologia e sintassi: i complementi di luogo con i nomi di citta’
plurali di 1^ e 2^ decl. ; l’imperativo dei verbi deponenti; gli avverbi HIC –
ILLIC nei diversi complementi di luogo;
il lessico del capitolo
Attivita’:
·
Rileggi e traduci per iscritto sul quaderno il
testo latino del capitulum XXV sul libro
arancio suddividendolo in lectio prima,
secunda e tertia ; alla conclusione di ciascuna lectio rispondi per iscritto (domanda e risposta) alle
domande di comprensione a pag. 236 e sgg.
EX 2 – 5 -9
·
Dopo aver ripassato gli argomenti di morfologia
e sintassi svolgi i seguenti esercizi (
per iscritto sul quaderno)
Completa le frasi inserendovi le forme appropriate d’imperativo, poi
traduci
1.Theseus Ariadnam se sequi iubet: “ ……………….me
Ariadna!”
2.Iulius. “ Nolo solus ambulare. Comit……me Syre
et leander!”
3. Pater filios loqui iubet: “
…………………….., filii!”
4. Lydia Medum comitari iubet:
“ …………………..me, Mede!”
5. Theseus cives suos laetari iubet: “
………………….., cives mei!”
6. Magister discipulos domum
reverti iubet: “ Domum ……………., discipuli!”.
7. Magister Marcum litteras
intueri iubet: “ …………………litteras , Marce!”
Trasforma le frasi precedenti utilizzando la forma dell’imperativo negativo
Completa le espressioni utilizzando i
nomi di citta’ plurali di 1^ e 2^ declinazione, gli avverbi HIC – ILLIC , poi traduci
1. Olim
habitavi (Athenae – Delphi – qui – la’ )……………………………………………..
2. Heri
profecta sum (Athenae- Delphi – da qui – da li’) ……………………………………….
3. Cras
ventura sum (Athenae- Delphi – la’ - qua) ………………………………….
4. Quotannis
navis Atheniensis ………………….. (Athenae- da qui – da li’ ) ………………(Creta- la’- qua)
mittebantur.
5. Non
……………..( Roma- qui- li’) sed (Athenae- qua – la’) vivebat.
6. ………………….(urbs
Roma- qui – li’) multa aedificia sunt
7. Thesues Ariadnam …………………..(Naxus-
qui – li’) reliquit. Deinde …………………(da qui – da li’- insula Naxus)
………………(Athenae- verso qui- verso la’ ) profectus est.
Scrivi il paradigma e la
traduzione dei seguenti verbi irregolari
Accedĕre
Ascendĕre
Conspicĕre
Constituĕre
Deserĕre
Gerĕre
Iacĕre
Incipĕre
Interficĕre
Iubēre
Oblivisci
Occidĕre
Petĕre
Proficisci
Quaerĕre
Reddĕre
Regĕre
Relinquĕre
Reperire
Sequi
trahĕre
Traduci le voci verbali, poi coniugale al perfetto senza cambiare diatesi, persona, modo verbale
Reperis – sequeris –
obliviscimini – trahor – datis – reperiuntur – occidebatis – interfici – abeunt
– iacio – accedĕre – constituent – petimini – reguntur – conspiciunt –
proficiscimur – relinquis – quaeris – deserebaris
–
CAPITULUM VIGESIMUM SEXTUM
Morfologia e sintassi: il gerundio latino ; la subordinata finale
con causa e gratia; videri con il significato di “sembrare- apparire” ;
l’aggettivo indefinito ALIQUI – ALIQUA-ALIQUOD; aggettivi di 2^ classe in –ER e
-X; il participio passato dei verba deponentia ; il lessico del capitolo
Attivita’:
·
Rileggi e traduci per iscritto sul quaderno il
testo latino del capitulum XXVI sul
libro arancio suddividendolo in lectio
prima, secunda e tertia ; alla conclusione di ciascuna lectio rispondi per iscritto (domanda e risposta) alle
domande di comprensione a pag. 240 e sgg.
EX 2 – 4 - 5
·
Dopo aver ripassato gli argomenti di morfologia
e sintassi svolgi i seguenti esercizi (
per iscritto sul quaderno)
Scrivi il paradigma dei seguenti verbi, poi la traduzione
Capĕre
Conficĕre
Considĕre
Iuvare
Perficĕre
Iungĕre
Figĕre
Movĕre
Urĕre
Accidĕre
mergĕre
invĕnire
Declina il gerundio del verbo IUVARE – VIDĒRE – EFFUGĔRE – MOLLIRE,
poi traducilo
Sottolinea i gerundi, indicane i casi, poi traduci le frasi
1. Tempus
dormiendi est
2. Stilus
necessarius est ad scribendum
3. Docendo
magister ipse multa discit
4. Ars
scribendi haud difficlis est
5. Fabula
de fuga Daedali et Icari non solum delectandi sed etiam monendi causa narratur
6. Romani
ad pugnandum castra relinquunt
7. In
volando Icarus alas movit
8. Discipulus
industrius semper cupidus est et legendi et scribendi et computandi
9. Magister:
“ Industrii este in scribendo discipuli! Nonne parati estis ad scribendum ?”
10. Syra,
quae fessa est narrando; finem narrandi facĕre vult
11.
Quintus
autem cupidus est reliquam fabulam audiendi.
Completa le frasi inserendo il gerundio opportuno, poi traduci
1.
Labyrinthum
………… (aedificare) , filum …….(conficĕre) et alas in lacertis …….(figĕre)
Daedalus exempla artis suae dedit.
2.
Magister discipulos artem ……(scribĕre) docet. Ad …..(scribĕre) stilus necessarius
est. In …… (scribĕrer) discipulus manus movet.
3.
Alas
….(movĕre) Daedalus se ipsum sustulit.
4.
Daedalus
consilium ….(fugĕre) excogitavit.
5.
Iam
tempus …(dormire) est, sed Quintus non est fessus fabulas …… (audire) neque
paratus ad …..(dormire).
6.
Aquam
…….(haurire) milites navem leviorem faciunt.
7. Magister
ipse discit alios ….. (docēre)
8. Icarus
delectabatur alte …….(volare)
9. ……(discĕre)
causa pueri in ludum eunt.
10. Syra
tandem finem facit ……(narrare).
Concorda l’aggettivo CELER – CELERIS – CELERE completando il testo.
1.
Canis
pastyoris bonus et celer……est.
2.
Navis
Thesei pulchra et celer….est.
3.
Nullus
servus tam celer…..effugit quam Medus.
4.
Quod
animal tam celer……est quam leo ?
5.
Romanis
equi cel….quam Germanis sunt.
6. Hostes
exercitu valido et cel….castra Romanorum oppugnant.
7. Magno
cum numero militum Romani hostes cel…..vincunt.
Declina i seguenti sintagmi
FUGA CELERIS – OMNIS OPUS –
CONSILIUM AUDAX – CARCER INFIMUS - IGNIS INGENS
Sostituisci le subordinate fra parantesi con il participio passato, poi
traduci le frasi, secondo l’esempio
Es. Theseus ………… (postquam e Creta profectus
est) Naxum venit = Theseus PROFECTUS
Naxum venit.
1. Quintus
….(qui cultrum medici verebatur) oculos clausit.
2.
Minos
Theseum …….(postquam Theseum frustra persecutus est) domum revertit.
3.
Daedalus
filium ……(postquam filium osculatus est) “ Iam sequere me !” inquit.
4. Ita
…..(postquam ita locutus est) Daedalus cum filio evolavit.
5.
Filum
Ariadnae …….(postquam filum Ariadne secutus est), Theseus exitum labyrinthi
repperit.
6. Tabellarius
canem ….(qui canem verebatur) intrare noluit.
7. Aegeus
filium mortuum esse ……(qui filium mortuum esse arbitrabatur) in mare se iecit.
Esprimi l’analisi verbale delle seguenti forme, poi trasforma i
presenti in perfetti, gli imperfetti in piuccheperfetti senza cambiare numero e
persona
Iungimus – figebat – invenitur – suspicis –
tollimur – uror – merguntur – accidebat – despiciebaris - perficitis
CAPITULUM VIGESIMUM SEPTIMUM
Morfologia e sintassi: il modo congiuntivo presente; le subordinate
completive con i verba postulandi e curandi;
ne ….quidem ; la reggenza del verbo UTI –ablativo; il lessico del
capitolo
Attivita’:
·
Chiara ed Elena (seconda F): Rileggi e traduci per iscritto sul quaderno
il testo latino del capitulum XXVII sul
libro arancio suddividendolo in lectio
prima, secunda e tertia ; per alla
conclusione di ciascuna lectio rispondi
per iscritto (domanda e risposta) alle domande di comprensione a pag.
243 e sgg. EX 2 – 5 – 9
·
Carolina e Valentina (seconda E): rileggi e traduci solo la lectio I e II e rispondi alle domande di comprensione a pag.
243 es. 2 - 5
Dopo aver ripassato gli
argomenti di morfologia e sintassi svolgi i seguenti esercizi ( per iscritto sul quaderno)
1.
Coniuga
sul quaderno il presente congiuntivo (alla diatesi attiva e passiva) dei verbi ESSE – VELLE - IUVARE – COMITARI VIDĒRE -
INTUERI – SERĔRE – UTI – AUDIRE – PARTIRI – FACĔRE, poi traduci in italiano
2.
Coniuga
al congiuntivo presente attivo e passivo, poi traduci
QUIESCĔRE
I sing. att.
CINGĔRE II sing
passivo
CRESCĔRE
III sing. att.
SERĔRE II plur. Att.
ARARE III plur. Pass.
LABORARE I sing. att
UTI II sing.
ORARE III sing. Pass.
NOCERE I plur. att
NEGLEGĔRE
II plur. pass
MOLLIRE III plur. pass
VIDERE I sing. pass
CONSEQUI II sing.
POLLICERI III sing.
OBLIVISCI I plur.
3.
Metti
al congiuntivo questi verbi senza cambiare forma, persona, numero
Solent
Solvisti
Accede
Poposci
Debes
Loquitur
Imperabo
Exspecto
Percutit
Dicitur
Faciam
Persequuntur
4.
Individua,
mettendola fra parentesi la subordinata
completiva introdotta da UT/NE e congiuntivo, poi traduci le frasi
Icarus patrem orat ut sibi auxilium ferat.
Pastoris officum est cavēre ne oves aberrant
neve a lupo rapiatur.
Semper curabunt boni pastores
ne oves a lupis vorentur
Pastor, humi se proiciens et
dicens ‘se nihil fecisse’, dominum orat ne se verberet.
Vix Theseus fugerat, cavens ne rex Minos eum consequatur
.
Iulius agricolis monet ut industrie in vineis
laborent.
Magister discipulis imperat ut considant et
bene cogitent.
Medicus puerum
imperat ut os aperiat et linguam ostendat.
5.
Completa
le frasi inserendo le forme del congiuntivo presente, poi traduci
1. Magister
discipulis imperat ut bene ……(audire) et ….(cogitare)
2. Dominus servum monet ut industrius
……. (esse) et ut ….(laborare)
neve …..(quiescere)
3. “Moneo
te ut industrius ….(esse) et ut …..( laborare) neve ….. (quiescere)”
4. Domini
servos monent ut semper ……..(laborare)
5. Dominus
imperat ut servus ……(verberari) et ……
(includi).
6. Noli
a nobis postulare ut omnia ….(scire) et semper bene ……(respondere)
7. Miles
fortissimus dicit: “ Audite amici,: dux nos monet ut fortiter ….(pugnare) et
hostes …..(vincere)
8. Ego
curabo ut vos …… (verberare) et in carcere ….. (iacēre).
9. Marcus
Iuliae: “ Mater te monet ut cauta ….(esse)quia tu cauta non es.
10. Iulius
imperat ut a pastore oves ….(prehendi) et
…(teneri)
11.
Dominus:
“ Cave ne lupus oves meas ……. (petĕre)!”
12.
Coloni
laborant ut omnem mercedem intra tricesimum diem …….(solvĕre).
13. Ianitor
ad liberos Iulii: “ Vos moneo ut semper canem …. (cavēre).
14.
Dominus imperat ut mali servi in carcerem
…….(duci) . Servi autem orant ut dominus patientiam ….(habēre).
15.
Iam
tres menses exspecto ut mihi mercedem ……(solvĕre).
6.
Trasforma
il discorso diretto in una proposizione completive con UT/NE e congiuntivo, poi
traduci
Es. A vobis postulo: “ Semper officia facĭte!” = A
vobis postulo ut vos semper officia faciatis.
1. Multae
fabulae te monent: “ Semper bene disce! Noli piger esse!”.
2. Magister
discipulo imperat: “ Domum reverte!”.
3. Dominus pastores monet: “ Nolite neglegentes esse!”
Nolite dormire!”.
4. Dominus
pastoribus imperat: “ Celeriter oves persequemini!”.
5. Colonus
Iulium orat: “ Noli ab uxore me rapere neve me punire!”.
6. Ego:
“ cavete! Nolite temerarii esse!”.
7. Magister
discipulos imperat: “ Tacete, audite et bene respondete!”.
8. Agnus
saevum lupum orat: “ Noli me mordere!”.
7.
Traduci
le frasi riconoscendo l’ablativo di mezzo e la costruzione del
verbo UTI
8. In
loquendo linguā utimur, auribus in audiendo utimur.
9. Quo
instrumento agricola metit?
10. Agricola
falce metir.
11.
Qui
metit, falce utitur.
12.
Avis
volans alis utitur; homo ambulans utitur pedibus.
13.
Qui
in aliam terram it aut nave aut curru aut equo utitur.
14. Discipulus
stilo in tabula scribit.
15.
Miles
pugnans gladio et scuto et aliis armis utitur.
16.
Miles
gladio et scuto et aliiis armis pugnat.